9 Nisan 2013 Salı

Nakliye Yönetimi ve Lojistik

Nakliye lojistik biliminde, akademik anlamda, tedarik zinciri içindeki ürün ve hizmetlerin emniyetli ve verimli bir şekilde dağıtımı diye tanımlanmaktadır. Nakliyesiz bir tedarik zinciri düşünülemez. Tedarik zinciri içindeki hizmet ve operasyon halkalarının bir zincir oluşturması için gereken hareket, halkaların birbirine bağlantısı da nakliye ile sağlanmaktadır.

Nakliye stratejik olarak ekonominin bel kemiğidir. Nakliyenin kesildiği bir askeri hareket başarısız olmaya mahkumdur. Bu nedenle askeri alanda her işgal öncelikle nakliye yollarının kesilmesiyle, sonra da kontrol edilmesiyle başlar. Ülke gelişmesi nakliye ile doğru orantılıdır. Verimli ve sistemli bir nakliyenin varlığı ülke zenginliğinin göstergesidir. Ülke içinde kullanılan nakliye araçlarının taşıdığı yükün farklı taşımacılık kanallarına dağılımından da o ülke hakkında çok şey söylemek mümkündür. Nakliye sırasında kullanılan nakliye araçlarının yenilikleri, kapasiteleri, görünüşleri ve bu araçların üzerinde hareket ettiği kara, demir yollarının kalitesi tek başına o ülkedeki gelişme potansiyelinin ölçüsüdür.

Nakliye tanımı lojistikte sadece kara nakliyesi olarak nitelendirilmemelidir. Nakliye iş yapma şekli açısından 5 gruba ayrılır.

Hava Taşımacılığı
Kara yolu Taşımacılığı
Demiryolu Taşımacılığı
Su yolları Taşımacılığı
Boru hatları

Her bir taşımacılık sisteminin yükün özelliğine göre değişen avantajları ve dezavantajları vardır. Lojistik yönetimi iletilecek olan ürün, hizmet ve bilgi akışının cinsine göre, durumuna göre, aciliyetine göre ve ekonomisine göre farklı yöntemle taşınmasını planlamaktır. Seçim yaparken de aşağıdaki kriterleri göz önünde bulundururuz. Bu kriterler farklı faktörlere göre sıralanmıştır.

Faktör Hava Kara Boru Tren Su
Ton-Km % si 0.2 27.9 17.6 26.9 20.4
Ciro % si 2.7 69.4 4.2 4.8 2.5
Max.Taşıma Ton 125 40 2.500.000 15.000 90.000
Maliyet sıralaması 1 2 4 3 5
Hız sıralaması 1 2 5 3 4
Güvenirlik sıralaması 3 2 1 4 5
Kapasite kullanımı 4 3 5 2 1
Esneklik sıralaması 3 1 5 2 4

Tedarik zinciri üzerinde nakliyeler sadece tek yöntemle yapılmamaktadır. Küreselleşmenin yayılması ile özellikle deniz nakliyesinin önüne ve arkasına eklenen kara, demir ve hava nakliyeleri yeni bir taşımacılık sisteminin ortaya çıkmasına olanak vermiştir. Bu da kombine taşımacılık veya intermodal dediğimiz sistemdir. Bu sistemle iki uzak nokta arasındaki taşıma işlemi farklı araçları ve yollar kullanılarak en ekonomik ve en güvenli şekilde gerçekleşmektedir. Forwarder kuruluşları bu seçimin yapılması, planlanması ve kontrolü konusunda uzmanlaşmış kuruluşlardır. Kombine taşımacılık artık üzerinde uluslararası konferanslar düzenlenecek, üniversitelerde ders olarak okutulacak kadar önem kazanmış bir iş yapma şeklidir.

Lojistik yönetiminde nakliye yönetimi denildiği zaman sadece araçların ve yüklerin planlanması anlaşılmamalıdır.Bir yandan hizmetin kalitesini arttırırken öte yandan de oluşan maliyetlerin azaltılmasına dönük çalışma yapmak kastedilmektedir. Nakliye maliyetlerinde farklı yapıda maliyetler oluşur. İlk maliyet grup laması sabit giderler dediğimiz giderlerdir. Bu giderler araç eskime payı yani amortismanlar, alım sırasında oluşan giderler, kredi maliyetleri, şoför ücretleri, sigorta masrafları gibi araç kullanılsa da kullanılmasa da oluşan maliyetlerdir. İkinci maliyet kalemleri değişken maliyetlerdir. Bu cins maliyetler araçlar kullanıldıkça oluşur. Yakıt giderleri, harcırahlar, araç bakım onarım giderleri, lastik ve yedek parçalar bu gruba dahildir. Lojistik yönetiminde kaliteden fedakarlık yapmadan maliyetlerinin düşürülmesinin başında sabit giderlerin sefer başına veya taşınan tonaj başına azaltılması gelmektedir. Bu kaliteyi azaltmadan maliyetleri düşürmenin en kolay yoludur. Bu giderlerin azaltılması için sabit giderlerin azaltılması yani daha ucuz araç, daha düşük şoför ücretleri anlaşılmamalıdır. Amacımız real olarak giderleri azaltmak yerine, sabit gider olan kalemlerin sefer başına veya ton başına miktarının düşürülmesi için fazla sefer yapılması veya boş sefer yapılmamasıdır. Aracın boşta geçen zamanının değerlendirilmesi anlaşılmalıdır. Buna karşılık değişken giderlerde azaltma yapılabilir. Değişen giderlerde yapılabilecek olan azaltma çalışmaları hizmet kalitesini düşürmeden de gerçekleşebilir. Bu da nakliye araçlarının kontrollü bir şekilde yönetilmesi ile sağlanmaktadır. Gereksiz harcamaların azaltılması, fazla tonaj yüklememek, kaliteli lastik ve parça kullanımı uzun vadede ekonomi yaratacak unsurlardır.

Her şey ölçme ile başlar ve ölçme ile biter. Yaptığımız işin nasıl yapıldığını ölçemiyorsanız yani kontrol edemiyorsanız o işi yönetemiyorsunuzdur. Yönetilemeyen bir işin de başarılı olmaya hakkı yoktur.

Günlerinizin aydın, yolunuzun açık, yarınınızın güzel olmasını diliyorum.

Atilla Yıldıztekin

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder